مقاله آشنایی مقدماتی با برنامه ریزی و توسعه منابع آب وباران

مقاله آشنایی مقدماتی با برنامه ریزی و توسعه منابع آب وباران

ضرورت برنامه ریزی و توسعه منابع آب

آب دارای نقش بسزایی به عنوان یك عنصر كلیدی درتوسعه اجتماعی واقتصادی هركشورمی باشد وبلحاظ نیازبخشهای كشاورزی وصنعت به آب وتوسعه آن ورشد جمعیت ومضافا كمبود منابع آب دركشورِِ‌‌‌‍، لزوم برنامه ریزی وتوسعه منابع آب درچهارچوب یك طرح جامع آب كاملا احساس می شود.

 باتوجه به اینكه كشورماجزء مناطق خشك ونیمه خشك بوده وآب به عنوان یك منبع كمیاب محسوب می گردد برای جلوگیری ازاینكه كمبود آب مانعی دررشد اقتصادی واجتماعی كشور ایجاد نماید، ضرورت دارد كه مد یریت وبرنامه ریزی وبه همراه آن توسعه وبهره برداری منابع آب بهبود یابد وبالطبع وجود یك برنامه جامع آب در چارچوب سیاستهای كلی اقتصادی ، اجتماعی وزیست محیطی كشور نقش مهمی در استفاده بهینه از منابع اب در جهت اهداف توسعه كشور ایفا خواهد نمود .

امروزه موضوع الودگی محیط ز یست ابهابصورت مساله بسیار جدی در آمده است و كشورهایی كه دچار كمبود منابع آب هستند بصورت حاد تری با این مشكل روبرو خواهند بود.

 طرحهای توسعه منابع آب میتوانند بترتیبی به حل مشكلات فوق پرداخته و از طریق برنا مه ریزی سنجیده ، تلاشها و منابع تخصیص یافته به این منظور را سامان دهند.

به نحوی كه با توجه به اثرات وسیع و دامنه دار اجرای طرحهای توسعه منابع آب بر جامعه ، میتوان با انتخاب راه برد های مناسب و اجرای به موقع طرحهای تكمیلی در جهت اهداف توسعه حركت نمود.

كه در بخش بعدی ، اهداف كلی برنامه ریزی و توسعه منابع آب مختصرا بیان خواهد شد.

اهداف کلی برنامه ریزی و توسعه منابع آب

مهمترین اهداف کلی و نهایی برنامه ریزی و توسعه منابع آب را می توان بشرح زیر برشمرد

 الف – رشد اقتصادی :

از طریق افزایش ظرفیت تولیدی و ارزش تولیدات اقتصادی و درامد سرانه ، رشد اقتصادی بوجود می اید .

د راین زمینه توجه به نقش محوری تامین اب در افزایش تولید كشاورزی و جنبه های زیست محیطی و بهداشتی آن حائز اهمیت ویژه ای است .

ب- ثبات و امنیت اقتصادی :

ثبات و امنیت اقتصادی از طریق تامین نیازهای اساسی زندگی برای جامعه فراهم می گردد.در این زمینه میتوان به چند مورد عمده اشاره نمود :

*امنیت شغلی برای كشاورزان مخصوصا با توجه به نوسانات درآمد سالانه كشاورزی  دراثر تغییرات جوی و قیمت ناعادلانه بازار

*تامین اشتغال برای روستاییان از طریق بهره برداری وسیعتر و متراكمتر از اراضی قابل آبیاری كه این مكان در فعالیتهای وابسته میتواند چشمگیرتر نیز باشد .

تامین آب مكفی و مناسب جهت شرب و مصارف خانگی و عمومی بمنظور ارتقاء سطح زندگی.*

*رفع یا كاهش خسارتهای جانی و مالی طغیان رودخانه ها و ایجاد احساس ثبات و امنیت جانی و مالی .

ج- توازن اقتصادی :

توازن اقتصادی از طریق تویع متعادل درآمد بین ساكنین یك منطقه و توسعه اقتصادی منابع عقب افتاده كشور تامین می گردد.

در مورد توزیع متعادل درآمد روستاییان با اجرای طرح های تامین آب كشاورزی و توسعه اراضی مزروعی و واگذاری آن به افراد بی زمین و كم زمین می توان اقدام نمود.

در مورد توسعه مناطق عقب افتاده كشور و نیز روستا ها در مقام مقایسه با شهر ها تامین آب مكفی جهت توسعه و ایجاد منابع درآمد در بخشهای مختلف كشاورزی صنعت و خدمات كنترل طغیان تولید انرژی لازم برای فعالیتهای اقتصادی و ... در اغلب موارد میتوان منشاء اقدامات مهمی باشد.

د- استقلال اقتصادی:

استقلال اقتصادی از طریق خود كفای در تامین مواد غذایی تامین درآمدهای ارزی و صرفه جویی در هزینه های ارزی تقویت می شود.

در این زمینه افزایش تولیدات كشاورزی می توانند نقش عمده ای بعهده داشته باشند

زمینه های مختلف برنامه ریزی و توسعه منابع آب

بر اساس بررسی نیازها و مصارف عمده آب و وضعیت منابع آب در زمان حال و آینده طرحهای توسعه  منابع آب شكل می گیرد و میتوان لیست فعالیتهای عمده آبی را بشرح زیر بیان نمود:

تامین مصارف خانگی وشهری وصنعتی 

آبیاری وزهكشی وتامین نیازهای كشاورزی

كنترل سیلاب

تنظیم وكنترل كیفیت آب

حفظ حیات وحش آبزیان

مدیریت حوضه آبریز

حال بصورت خیلی مختصر بشرح فعالیت های آبی مذكور می پردازیم.

مصارف خانگی ، شهری و صنعتی 

الف – مصارف خانگی و شهری :

میزان آب مورد نیاز فعلی و برای مصارف خانگی و شهری معمولا از طریق دستگاههای اجرایی و مسئول شهرها و شهرستانهااخذ می شود . براورد و یا تخمین نیاز آبی برای مصارف خانگی بر اساس مطالعات اجتماعی و اقتصادی در باره  رشد آتی جمعیت صورت می گیرد.

قاعدتا اطلاعاتی كه در برآورد ها  ارائه می شود شامل :

محل ، نوع مصرف، نیاز آبی نا خالص ، دبی مورد نیاز در شرایط حد اكثر مصرف ، مصرف خالص ،كیفیت ، مقدار و محل تخلیه پسابها و آبهای برگشتی، می گردد.

برای بررسی و تعیین تقاضای آب شهری در آینده ، بایستی رشد جمعیت درمنطقه ای كه تحت پوشش شبكه قرار می گیرد و همچنین مصرف سرانه آتی را اساس كار قرار داد و مصرف سرانه  اب به عواملی نظیر سطح زندگی مردم ، آداب و رسوم اجتماعی و عادات منطقه ، سهولت           دسترسی به آب ، میزان آب موجود و قابل دسترس ، شرایط اقلیمی و آب و هوایی ، تعرفه ای    جاری و نیز زمینه های اقتصادی و فرهنگی اهالی منطقه بستگی دارد.