تحقیق نقش ضمیر ناخودآگاه در نقاشی کودکان و سبک سوررآلیسم

فهرست

چکیده................................

پیشگفتار.............................

مقدمه................................ 1

فصل اول: ضمیرناخودآگاه چیست...........

بخش اول...............................

ضمیر ناخود آگاه چیست؟................. 9

آشنایی با دو نیمکره.................. 12

بخش دوم...............................

فروید و ضمیر ناخودآگاه................ 21

نظریه هایی در مورد ناخودآگاه.......... 30

فصل دوم : آفرینش هنری کودکان ........

بخش اول ..............................

تاریخچه مطالعه نقاشی کودکان........... 41

طبقه بندی مراحل رشد نقاشی در کودکان... 42

الف خط خطی کردن ( از تولد تا دو سالگی ) 43

ب از دوسالگی تا پنج سالگی ( ماندالا) 45

ج پنج تا هشت سالگی (شفاف بینی)...... 48

د- هشت تا سیزده سالگی (واقع گرایی بصری) 49

مراحل رشد از دیدگاه پیاژه ........... 51

مراحل رشد از دیدگاه فروید............ 58

بخش دوم...............................

نقاشی چیست؟.......................... 66

الف خط ............................ 67

ب - فضا.............................. 68

ج رنگ.............................. 69

د تصویر ........................... 69

ه سنبلها و نمادها.................. 70

نظریهای ادراکی تصاویر................ 72

الف نظریه های پرسپکتیوفرافکنی..... 72

ب - نظریه های بوم شناختی گیبسون........ 74

ج - نظریه ساختمان گرایان درباره ادراک تصویر76

د - نظریه گشتالت ادراک تصویری........ 79

بخش سوم...............................

فرآیندهای پیچیده نقاشی و تأثیرات آن بر نقاشی کودکان84

الف زبان گرافیکی در نقاشی کودکان... 85

- شکلهای ساده....................... 85

- رجهان الگو و حرکت................. 88

- ترکیب بندی شکلهای و خطوط........... 89

- تعیین محل............................ 90

- ترتیب و توالی....................... 91

- برنامه ریزی........................ 92

- طرح................................ 93

ب تأثیر موقعیت نسبی نقاشی............ 95

ج تأثیر سرمشقهای بصری و مکانی....... 96

فصل سوم..............................

افکار فروید و کاربردهای ضمیر ناخودآگاه در شکل گیری سبک سوررآلیسم

بخش اول...............................

هنر نوین............................. 109

سرآغاز............................... 109

الف مفهوم، شناخت، تصویر............ 110

ب سبک، شکل، محتوا................... 113

بخش دوم...............................

دادا بستری برای سوررآلیسم............. 118

الف باروک تا دادا.................. 119

ب داداایسم......................... 125

- آ غاز کار.......................... 125

- مانیفستو بیانیه ها................. 129

- نتیجه و پایان کار داداایسم......... 131

بخش سوم...............................

فروید و مراتب سوررآلیسم.............. 136

الف اتوماتیسم پدیده خود انگیختگی.. 136

ب ضمیر ناخودآگاه.................... 142

- تخیل................................ 144

- رؤیا............................... 147

- نماد................................ 151

ج از ارسطو تا هگل.................. 154

د -نظریه های هنری فروید.............. 159

تصعید یا برتر نمودن................... 161

بخش چهارم................................

سوررآلیسم...............................

الف- آغاز کار........................... 165

ب- بحثی در باب سوررآلیسم................. 166

فصل چهارم: .............................

مقایسه نقش ضمیر ناخودآگاه در آثار هنری کودک و هنرمندان سوررآلیسم

بخش اول...............................

روش تحلیلی ساختار نقاشی کودکان........ 169

سرآغاز............................... 169

بررسی ویژگی های ساختاری و محتوای نقاشی در کودکان171

الف تحلیل فضای نقاشی کودکان......... 171

ب خطوط ترسیمی...................... 175

جرنگ و تخیلات........................ 177

- نماد رنگها......................... 184

جنبه های تحلیلی ساختار نقاشی کودکان. 190

الف نمادگراییکلی و اجزای نمادین در نقاشی کودکان 191

- خانه درخت آدمک.................. 191

بررسی سمبولیک ( اعضای آدمک ).......... 204

الف سر ............................ 204

ب صورت............................. 204

ج تنه.............................. 207

د اعضا............................. 208

ه خورشید و ماه.................... 211

و حیوانات......................... 213

نقاشی و ناسازگاری.................... 215

- عقب افتادگی ذهنی................... 217

تفسیر نقاشی کودکان................... 218

سایه زدن............................ 218

هنر و درک هنری کودکان............... 229

بخش دوم..............................

تحلیل آثار نقاشی سوررآلیسم........... 232

سر آغاز ............................ 232

تحلیل در آثار نقاشی سوررآلیسم........ 258

اتوماتیسم در اروتیسم درسوررآل....... 260

نقش جنسیت در آثار کودکان............ 289

الف ترسیم آدمک و مراحل تحول عاطفی... 289

- مرحله دهانی....................... 289

- مرحله مقعدی....................... 290

- مرحله احلیلی...................... 291

- مرحله اد یپیتناسلی.............. 292

ب اولین ترسیمهای کودک از اختلاف جنسیت 293

ج رمزگرایی جنسی در نقاشی........... 294

د نمادهای جنسی در آثار نقاشی کودکان. 296

نتیجه گیری........................... 309

منابع و مآخذ 315

...

مقدمه :

انسان بدوی چوندمیاروانخود را شناخت، بر او نام همزاد داد و در تصویر برکه ها با او ملاقات و در سایه هایش او را همراه نمود و موجودات دیگر را نیز به خود قیاس سپس بر این باور شد که جادو علمی است قابل اطمینان و او را از گزند حوادث مصون و بر غلبه با دشمنان یاری می دهد . او با جادو ، رقصها ، شکلهای نقاشی شده بسیار ساده و انتزاعی و باورهایی راسخ ، بر مراسم جادویی تأکید می ورزید و این اعمال را تنها داروی امراض و برکت ریزش باران و غلبه بر رقیب و شکار می دانست . ولی هر چه از عمر بشر گذشت ، برخورد اوبا عالم خارج بیشتر ، و آزمایشهای او مکررتر شد . حوزه دید و دریافت او وسعت گرفت و مفاهیم کهنه بی اعتبار گشت . بشر بیش از بیش به جدایی بی جان و جاندار و انسان و حیوان پی برد . جان را به حیوانات و گیاهان مختص ساخت و خود را واجد چیزی پنداشت برتر و فاخرتر از جان سائقه خودبینی بر آن شد کهروانیاروحآدمی کاملا" از جسم مستقل است و بر خلافجان حیوانیبا مردن تن، نمی میرد . او در جریان قرون ، مفهومروحرا گسترد و حالاتدرونی خودرا که نمی توانست به عضو معینی نسبت دهد ، نشأت روح مرموز خود دانست.افلاطون مانند سقراطروحرا جوهری فعال خواند که در انسان سه جلوه دارد:

عقلی و شوقی و شهوی . جلوه عقلی برترین جلوه هاست . باید بدان گرائید و کوشید تا همواره بر دو جلوه دیگر چیرگی ورزد .

از یکسو ارسطو وحدت و هماهنگی موجود میان فعالیت های ارگانیسم راروحنامید، روح ارسطویی به سه وجه ظاهر می شود : یکی بصورت روح گیاهی که کارش تغذیه و تولید مثل است ، دیگری روح حیوانی که احساس وتخیل را می سازند ، دیگری روح عقلی که باقی و خالد است .

از سوی دیگر ، طبیبان یونانی وجود روح را مورد تردید قرار دادند و بدن را موجهحالات روانیتلقی کردند . در قرن پنجم (قبل از مسیح) ، الکسئون از تشریح بدن انسان و تأمل در چگونگی امردیدنپی برد کهمغزانسان مبدأ اصلی حالات روحی است . ولی مغز به خودی خود کار نمی کند ، بلکه به وسیلهحواساز عالم خارج مایع می گیرد.

با انحطاط یونانیان و برقراری رومیان بازار هواداران روح مجددا" گرم شد . دانشوران یهودی که در اسکندریه علمدار حکمت شدند ، معتقدات یهود را با فلسفه یونانی آمیختند و بیش از بیش میان جسم و جان تفاوت گذاشتند . پس از آن مسیحیت اعلام داشت که تفاوت ایندو از زمین تا آسمان است .

رنسانس اروپا ، دنیای کهنه را با تمام مفاهیم و معتقداتش لرزانید با حضور رنسانس علم و ادبیات از اسارت دین آزاد شد .بشر با چشمان باز به تماشای عالم پرداخت به خود و آینده امیدوار گشت . و بر خلاف قرون وسطی از فکر آخرالزمان و قیام قیامت انصراف جستاهل علم در دو میدان وسیع، بکار پرداختند . گروهی به حل و فصل مشکلات اجتماعی انسان ، و گروهی بشناخت قوای طبیعی برخاستند . مساعی این هر دو دسته بضعف دین و قدرت علوم منجمله روانشناسی انجامید .

فرانسیس بیکن باب مشاهده و تجربه را گشود . رسانید که از گوشه گرفتن و خیال بافتن و کائنات را با مفاهیم مجهولی چونروحوخداتوجیه کردن، بجایی نتوان رسید . باید بتهای فردی و سنت های اجتماعی را در هم شکست و با شکیبایی در حوزه واقعیات بمشاهده و تجربه پرداخت . زیرا به قولگالیله:حتی با هزار دلیل هم نمی توان یک حقیقت تجربی را باطل کرد .

با این همه روح از عرصه روانشناسی بیرون نرفت دکارت و پیروانش اگر چه نسبت به معارف گذشتگان شک نمودند و با احتیاط بحلاجی تفکرات قبل پرداختند ، اما همچنان متأثر سنتها باقی ماندند و از یک سو تضاد بین جسم و روح را مورد تاکید قرار دادند و از سوی دیگر حرکات حیوانات را تحت تأثیر عوامل مبهمی بنامنفوس حیوانیپنداشتند.

دوره روشن فکری از اواخر سده هفدهم آغاز گشت و در هر کشوری به رنگی در آمد: در انگلیس با مردمی اهل آزمایش و عمل ، به صورت دبستانتجربیدر آلمان و فرانسه با اهلیتی که نظر بر عمل چیرگی داشت، دو دبستانعقلیوطبیعیاهمیت یافت .

...