مبانی نظری و پیشینه باورهای انگیزشی

قسمتهایی از متن مبانی نظری و پیشینه

باورهای انگیزشی

تعریف انگیزه و انگیزش

اصطلاح انگیزش را می توان به عنوان عامل نیرو دهنده، هدایت کننده و نگهدارنده رفتار تعریف کرد گفته است. انگیزش یک تمایل یا گرایش به عمل کردن به طریق خاصی است. او هم چنین انگیزه را به صورت نیاز یا خواست ویژ ه ای که انگیزش را موجب می شود تعریف کرده است انگیزه را علت و دلیل رفتار می داند. انگیزه و انگیزش غالبا به صورت مترادف به کار می روند. با این حال می توان انگیزه را دقیق تر از انگیزش دانست، به این صورت که انگیزش را عامل کلی رفتار اما انگیزه را علت اختصاص یک رفتار خاص به حساب آورد.

اکثر متخصصان، انگیزش را به عنوان وضعیت یا عامل برانگیزاننده (نیرو دهنده)، هدایت کننده و نگهدارنده رفتار تعریف کرده اند.

مورفی مفهوم انگیزش را گرایش موجود زنده به ارائه فعالیت منظم می داند که از پایین ترین سطح خواب تا بالاترین سطح بیداری و فعالیت موجود زنده تغییر می یابد، به طوری که نتیجه رفتار و نوع تحریک به طور متناوب بر ارگانیزم اثر می گذارد. یانگ انگیزش را فرایند فعال کردن رفتار، حفظ فعالیت و هدایت الگوی رفتار تلقی می کند.

آلپورت انگیزه را وضعیت درونی ارگانیزم تلقی می کند که رفتار و تفکر فرد ناشی از آن است. با توجه به تعاریف مذکور می توان مفهوم انگیزه و انگیزش را چنین تعریف کرد: انگیزه گرایش ویژه با گرایش رفتار نسبتا ثابت زمانی است که به موقعیت بستگی ندارد مانند انگیزش پیشرفت و انگیزه پیوند جویی، انگیزش، مجموع متغیرهای پیچیده ارگانیزمی و محیطی است که کنش آنها به فعالیت عمومی و جهت دار احساس و رفتار منجر می شود.

پژوهش ها نشان داده اند که رابطه مثبتی بین پیشرفت و شاخص های انگیزشی از قبیل انتخاب، تلاش و پشتکار وجود دارد.

انگیزش درونی و بیرونی

نظریه پردازان و محققان، انگیزش انسان را به دو نوع انگیزش کلی، انگیزش درونی و انگیزش بیرونی طبقه بندی می کنند. انگیزشی که بدون پاداش آشکار باشد، انگیزش درونی می نامند در انگیزش درونی، فرد بطور درونی برانگیخته می شود و فعالیت هایی که انجام می دهد بطور درونی پاداش برانگیز می باشد انگیزش درونی نوعی تمایل طبیعی برای جستجو و غلبه بر چالش هاست که به موجب آن افراد، علایق خود را دنبال نموده و توانایی خود را تمرین می کنند. برای ارائه تعریف بهتری از انگیزه درونی دو جنبه کلیدی یا دو هدف عمده وجود دارد.

اول این که انگیزش درونی برای یادگیری باید منعکس کننده بسیاری از جنبه های مسئولیت پذیری مشخص باشد. این جنبه های مسئولیت پذیری مشخص، عواملی را در بر می گیرد که عبارت است از: ایجاد پیشرفت از طریق تلاش فردی، به تاخیر انداختن کامروا سازی خود به وسیله پاداش های ارزش داده شده، کنار گذاشتن تدریجی کم رویی، کاهش ترس از شکست و رشد احساس کنترل شخصی یا افزایش آگاهی از توانایی خود برای تاثیرگذاری بر رویدادها.

انگیزش دورنی علاوه بر عوامل مربوط به مسئولیت پذیری شخصی، جنبه هایی از شایستگی را نیز در بر می گیرد.

این جنبه های شایستگی شامل مواردی از قبیل: داشتن توانایی برای یادگیری در کلاس، توانایی شروع و اتمام سریع کار و توانایی استفاده از فنون کمک دهنده بر یادگیری است. در انگیزش درونی، فرد خود را برای انجام دادن کاری، توانمند احساس کرده و نسبت به خودش باور دارد که می توان آن کار را نظم و کنترل ببخشد. در انگیزش درونی، هدف، لذت بردن از خود فعالیت است، نه رسیدن به پاداش و تقویت. ...

....

باورهای انگیزشی

منظور از باورهای انگیزشی دسته ای از معیارهای شخصی و اجتماعی است که افراد برای انجام دادن یا پرهیز کردن از یک عمل به آنها مراجعه می کنند. این معیارهای انگیزشی به دنبال تائید رفتار فرد به وسیله اشخاص مهم زندگی شکل می گیرد. البته معیارهای درونی ممکن است به صورت های مختلف مانند همانندسازی، الگوسازی، آموزش مستقیم، تجربه شخصی، تشویق و تنبیه و از این قبیل موارد زیر نیز شکل بگیرند.

معیارهای شخصی به هر صورت که شکل بگیرند، زیر بنای برای خودانگیزی به شمار می روند. افراد همیشه به فعالیت هایی علاقه نشان می دهند که در آن فعالیت ها احساس خودکارآمدی می کنند و از آن به خودرضامندی نائل آیند.

معیارهای چالش انگیز درگیری نیرومندی را در تکلیف بر می انگیزانند که برای ایجاد قابلیت هایی که علاقه را تقویت می کنند، لازم است وقتی افرادی سطوح ارزشمندی از عملکرد را هدف قرار می دهند و بر آن سطح تسلط می یابند، یک احساس رضامندی را تجربه می کنند، این رضایت مندی از دست یابی به اهداف نشات گرفته و علاقه درونی را پایه ریزی می کنند.

عقاید و باورهای انگیزشی پایدار نیستند و ممکن است در موقعیت های مختلف تغییر کند در ارتباط با درون سازی و برون سازی یا به عبارت دیگر در ارتباط با تغییر ادراکی باورها و عقاید چهار شرط وجود دارد.

اولین شرط نارضایتی از ادراکات و عقاید فعلی است. هر چه فرد از عقاید فعلی خود راضی تر باشد کمتر احتمال دارد که یک تغییر عقیده، آزادانه داشته باشد.

دومین شرط این است که عقیده جدید روش و قابل فهم باشد. برای اینکه فرد یک عقیده جدید را بهتر از عقیده فعلی تصور کرده و جایگزین آن نماید، باید آن را به خوبی درک کند.

سومین شرط این است که عقیده جدید قابلیت کاربرد داشته باشد. گاهی ممکن است فرد یاد گیرنده بتواند مفهوم و عقیده جاری را درک کند اما نحوه کاربرد را نداند.

شرط چهارم، این است که عقیده جدید باید سودمند شناخته شود. یعنی باید قدرت تبیین و یا حوزه های جدیدی را برای تحقق و تفحص ارائه کند.

در واقع باورهای انگیزشی دانش آموزان در میزان یادگیری و استفاده از راهبردهای شناختی و یادگیری خود نظم دهی تاثیر بسیار دارد و از عوامل تعیین کننده موفقیت تحصیلی به شمار می آید.

پینتریج و دی گروت چارچوب نظری برای انگیزش دانش آموز را از یک مدل عمومی انگیزشی به نام انتظار- ارزش استخراج کرده اند. ...