پایان نامه ارث زن از منظر فقه امامیه، شافعی و حقوق موضوعه ایران

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته الهیات گرایش فقه و حقوق اسلامی ارث زن از منظر فقه امامیه و شافعی و حقوق موضوعه ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی ارث زن از منظر فقه امامیه و شافعی و حقوق موضوعه ایران است. زن از نظر اسلام در جایگاه یک انسان، از حقوقی برخوردار است. که عبارتند از: حقوق مالی و غیر مالی. از جمله حقوق مالی، ارث می باشد که قوانین اسلام، بین سهم زن و مرد در ارث بردن، تفاوت قائل شده اند؛ و سهم زن از ارث، نصف سهم مرد می باشد و همین مسئله باعث شده است که گروهی به قوانین اسلام اشکال وارد کنند و بگویند اسلام از فرهنگ آن زمان تأثیر پذیرفته و برای مرد ارزش بیشتری نسبت به زن قائل شده است.

در مورد ارث دین اسلام این مسئله را بسیار مورد توجه و عنایت قرار داده است و مورد موشکافی دقیق در مذاهب مختلف واقع شده است، چنانکه امام شافعی با استنباط از کتاب و سنت با استفاده از قیاس و قواعد، مقرراتی معین کرده است.برخی از این مقررات به این شرح است: سه نفر از زنان هستند که همیشه و در همه حال ارث می برند: مادر، همسر و دختر. زن اگر فرزند و یا فرزند پسر نداشته باشد و شوهرش بمیرد یک چهارم ارث می برد. اگر زن فرزند یا فرزند پسر داشته باشد و شوهرش بمیرد یک هشتم از مال شوهر به او تعلق می گیرد. این نوشتار که به روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع مکتوب و سایتهای اینترنتی می باشد. هدف این تحقیق بررسی وجوه افتراق و وجوه مشترک ارث زن در فقه امامیه و شافعی میباشد و همچنین سعی شده است تا ارث زن دارای فرزند و غیر فرزند مورد بحث قرار گیرد.

واژگان کلیدی: اسلام، ارث، ارث زن، فقه و حقوق موضوعه

مقدمه

اسلام در حقیقت، دینی است که از طرف خدای متعال، آمده که آفریننده انسانهاست و آفریدگار انسان، به خیر و صلاح وی، خواسته هایش و آنچه موجب خوشبختی او در زندگی است، از دیگران آگاهتر است. اسلام قبل از مرد یا زن، به انسان توجه کرده و در این زمینه تفاوتی قائل نشده و نظام حقوقی خود را با این نگرش تنظیم کرده است؛ لذا در اغلب حقوق و وظائف، مرد و زن یکسانند. ولی در برخی موارد که بین حقوق زن و مرد تفاوت وجود دارد دلیلش این است که بین زن و مرد تفاوتهای جسمی و روحی وجود دارد که لازمه ی نقش و وظیفه هر یک در جهان خلقت است

و لازمه ی برقراری عدالت بین زن و مرد، این است که حقوق دو طرف، متفاوت و بر اساس توانایی و وظائف و تکالیف آنان باشد. قانون مدنی در زمینه حقوق خانواده، کوشیده است از فقه امامیه پیروی کند، فقهی که نه تنها حقوق و قانون خشک نیست بلکه آمیزه ای از حقوق و اخلاق است و به لحاظ تمام وضعیتهای روحی و جسمی اعضای خانواده وضع شده است. این مسئله بر کسی پوشیده نیست که اختلاف در ارث مرد و زن صرفاً جنبه اقتصادی دارد و در نهایت هم به نفع خانواده و جامعه اسلامی است و اقتصاد دانان نیز این مسئله را موجب تعدیل ثروت، قلمداد می کنند.

فهرست مطالب پایان نامه

چکیده

مقدمه

الف)بیان مساله

ب)پیشینه پژوهش

ج) سوالات پژوهش:

و) اهداف پژوهش:

ز)روش تحقیق

ی)سازماندهی تحقیق

فصل اول

مفهوم ارث و مبانی تاریخی آن

مفهوم (ارث)، در لغت و اصطلاح

ارکان ارث

موجبات ارث

ارث زن

زن جزء سهم الارث

تاریخچه ارث زن

فلسفه ارث زن

علل محرومیت زن از ارث

جلوگیری از انتقال ثروت

ضعف جسمانی

ارث زن در روم

ارث زن، در تمدن یونان

ارث زن، در هند، مصر، چین و ژاپن

ارث زن، در اروپا

ارث زن، در جاهلیت

ارث زن در ایران

ارث زن، در دین یهود

ارث زن، در دین مسیحیت

ارث زن، در آیین زرتشت

ارث زن درمیان اعراب جاهلی

ارث زن، به عنوان همسر

تساوی در تکامل

تفاوت های تکوینی زن و مرد

تأثیرپذیری

مبانی عقلی تحلیلی تفاوت ارث زن و مرد

حاکمیت تدبیر تعقّل بر تدبیر احساس

جنبه حمایتی

تناسب بین مسئولیت

فصل دوم

ارث زن از دیدگاه حقوق ایران

ارث زن در قانون

ارث زوجه از دیدگاه قانون کشور ایران

ارث زوجه در قانون ایران

بررسی حقوقی ارث زن از شوهر

خاستگاه تفاوت حقوق مالی زن و مرد

اشتراک در ماهیت انسانی

نقد تبصره ذیل ماده قانون مدنی

توجیه مبنای قانونگذار

نظر مخالف و منتخب

نظرات حقوی در محرومیت یا عدم محرومیت زوجه از بعض اموال

فصل سوم

ارث زن ازنظر اسلام

ارث زن از دیدگاه امامیه

ارث زن از اموال شوهر

محرومیت زوجه از عین و قیمت زمین و عین ابنیه و اشجار

روایات

اجماع

محرومیت زوجه، از عین مال غیر منقول و بهره مندی از قیمت

حرمان زوجه فاقد فرزند از عین اموال غیر منقول

ارث بردن زوجه از کلیه اموال منقول و غیر منقولاعم ازعین یاقیمت

روایات موافق ارث بردن زوجه از کلیه ماترک

بازبینی مستندات این نظر

نقد و نظریک فرع کار بردی

مبانی فقهی تفاوت حقوق مالی زن و مرد

ادلّه قرآنی

ادلّه روایی

ارث در ققه امام شافعی

زنانی که از مرده ارث می برند

فروض و سهام مقدر و معین در کتاب خدا

موانع ارث در فقه

بررسی و جمع بندی محقق اردبیلی

نتیجه گیری